Voeding bij leververvetting, metabool syndroom of overgewicht

 


Gewichtsverlies

Het hebben van een te hoog gewicht is een risicofactor voor veel chronische aandoeningen (1). Op basis van de Body Mass Index (BMI) kan je bepalen of je een te hoog gewicht hebt. Op deze site van het Voedingscentrum kan je makkelijk zelf je BMI berekenen. Over het algemeen wordt onderscheid gemaakt tussen overgewicht (BMI ≥25) en obesitas (BMI ≥30). Overgewicht en obesitas worden veroorzaakt door een combinatie van factoren. Zo spelen leefstijl, omgevingsfactoren, medicatiegebruik, genetische factoren en hormonen een rol. Van dat rijtje is leefstijl de meest bepalende factor (1).

Dat is eigenlijk goed nieuws! Want door je leefstijl aan te passen kan je op een gezond lichaamsgewicht komen. Vanuit cohortonderzoeken weten we dat mensen die een plantaardig voedingspatroon volgen vaker een gezond lichaamsgewicht hebben vergeleken mensen die vegetarisch of omnivoor eten (2, 3).  Tientallen interventiestudies laten zien dat mensen die de omslag maken naar een plantaardig voedingspatroon aanzienlijk gewicht verliezen, soms zelfs zonder dat dit de intentie was (4, 5). Ook laten studies zien dat het gewichtsverlies op de lange termijn wordt behouden (6, 7). En dat is natuurlijk waar het om draait: het effect op de lange termijn. Daarom zijn wij voorstanders van duurzame leefstijlverandering en doen wij niet aan diëten.

 

Metabool syndroom

Het mooie van een overstap naar een plantaardig voedingspatroon is dat deze gepaard gaat met positieve veranderingen in de gezondheid. Misschien heb je wel eens gehoord van ‘metabool syndroom’. Metabool syndroom is een cluster van 3 van de 5 volgende symptomen (8): 

  • hoge bloeddruk (≥ 135/85 mmHg of het gebruik van bloeddrukverlagende medicatie)
  • laag HDL-cholesterol (<1.03 mmol/L voor mannen en <1.3 mmol/L voor vrouwen);
  • grote buikomvang (≥80 cm voor vrouwen, ≥90 cm voor mannen);
  • hoge triglyceriden (.1.7 mmol/L of gebruik van lipidenverlagende medicatie);
  • of hoge bloedsuiker (≥5.6 mmol/L of gebruik van bloedsuikerverlagende medicatie).

Wanneer je metabool syndroom hebt loop je een hoog risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en diabetes. Leefstijlveranderingen zijn effectiever in het aanpakken van metabool syndroom in vergelijking met de reguliere behandeling (9). Uit een groot onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat leefstijlverandering effectiever was in het voorkomen van diabetes type 2 vergeleken met medicatie (10).

 

  1. Safaei M, Sundararajan EA, Driss M, Boulila W, Shapi'i A. A systematic literature review on obesity: Understanding the causes & consequences of obesity and reviewing various machine learning approaches used to predict obesity. Comput Biol Med. 2021;136:104754.

  2. Tonstad S, Butler T, Yan R, Fraser GE. Type of vegetarian diet, body weight, and prevalence of type 2 diabetes. Diabetes Care. 2009 May;32(5):791-6. doi: 10.2337/dc08-1886. 

  3. Jarvis SE, Nguyen M, Malik VS. Association between adherence to plant-based dietary patterns and obesity risk: a systematic review of prospective cohort studies. Appl Physiol Nutr Metab. 2022;47(12):1115-1133.

  4. Huang RY, Huang CC, Hu FB, Chavarro JE. Vegetarian Diets and Weight Reduction: a Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. J Gen Intern Med. 2016 Jan;31(1):109-16. 

  5. Barnard ND, Levin SM, Yokoyama Y. A systematic review and meta-analysis of changes in body weight in clinical trials of vegetarian diets. J Acad Nutr Diet. 2015 Jun;115(6):954-69

  6. Jakše B, Jakše B, Pinter S, Pajek J, Fidler Mis N. Whole-Food Plant-Based Lifestyle Program and Decreased Obesity. Am J Lifestyle Med. 2020 Aug 28;16(3):260-270

  7. Zhu R, Fogelholm M, Poppitt SD, Silvestre MP, Møller G, Huttunen-Lenz M, et al. Adherence to a Plant-Based Diet and Consumption of Specific Plant Foods-Associations with 3-Year Weight-Loss Maintenance and Cardiometabolic Risk Factors: A Secondary Analysis of the PREVIEW Intervention Study. Nutrients. 2021 Nov 1;13(11):3916. 

  8. Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, And Treatment of High Blood Cholesterol In Adults (Adult Treatment Panel III). JAMA 2001, 285, 2486–2497.

  9. Peiris CL, van Namen M, O'Donoghue G. Education-based, lifestyle intervention programs with unsupervised exercise improve outcomes in adults with metabolic syndrome. A systematic review and meta-analysis. Rev Endocr Metab Disord. 2021;22(4):877-890.

  10. Diabetes Prevention Program Research Group. Long-term effects of lifestyle intervention or metformin on diabetes development and microvascular complications over 15-year follow-up: the Diabetes Prevention Program Outcomes Study. Lancet Diabetes Endocrinol. 2015;3(11):866-875.