Voeding bij reumatische aandoeningen

Vanuit de wetenschap weten we dat voeding, beweging en stress invloed kunnen uitoefenen op het ontstaan en de progressie van reumatische aandoeningen. Onze diëtisten hebben veel ervaring met het begeleiden van mensen met reumatoïde artritis, artrose en jicht. Heb jij een reumatische aandoening en ben je benieuwd naar wat (meer) plantaardig eten voor jou kan betekenen? Lees dan verder.

Reumatoïde artritis

Artrose

Jicht

Op dit moment hebben ongeveer 270.000 Nederlanders reumatoïde artritis. Iedere dag komen hier 700 mensen bij. Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door chronische ontstekingen in de gewrichten. Veel reumapatiënten hebben dagelijks last van pijnlijke en gezwollen gewrichten, stijfheid en (ernstige) vermoeidheid. Dit kan logischerwijs gepaard gaan met veel beperkingen en een verminderde kwaliteit van leven.

Bij artrose wordt het hele gewricht aangetast, met name het kraakbeen. In de volksmond noemen we artrose vaak ouderdomsslijtage, maar dit klopt niet volledig. De aandoening komt namelijk steeds vaker en ook op steeds jongere leeftijd voor. In 2020 hadden naar schatting meer dan 1.5 miljoen Nederlanders artrose en de verwachting voor de toekomst ziet er niet rooskleurig uit: naar schatting is artrose in 2040 met 2.3 miljoen patiënten de meest voorkomende chronische aandoening. Naast dat mensen met artrose veel last kunnen hebben van pijn, stijfheid en spierzwakte, hebben zij ook een hoger risico op het krijgen van hart- en vaatziekten.

Jicht is een vorm van ontstekingsreuma waarbij er sprake is van een te hoge urinezuurspiegel in het lichaam. Urinezuur is een normaal afbraakproduct van de stofwisseling. Echter, bij jicht is er sprake van een teveel aan urinezuur. Hierdoor kunnen er in en rond de gewrichten urinezuurkristallen ontstaan. Dit kan leiden tot zeer pijnlijke ontstekingen in de gewrichten (jichtaanvallen). De ziekte komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en komt de afgelopen decennia steeds vaker voor.

Oorzaken
Op een aantal oorzaken van reumatische aandoeningen kunnen we helaas geen invloed uitoefenen. Denk bijvoorbeeld aan erfelijke aanleg en ons geslacht. Echter, onderzoek laat zien dat deze factoren het ontstaan van reumatische aandoeningen tot slechts 25% kunnen verklaren. Het grootste gedeelte lijkt te kunnen worden toegeschreven aan leefstijlfactoren, zoals een ongezond eetpatroon, te weinig beweging en chronische stress.

Een andere oorzaak van reumatoïde artritis en artrose is chronische ontsteking. In tegenstelling tot acute ontsteking, is deze vorm van ontsteking chronisch en aanwezig in het hele lichaam. We zien dan verhoogde ontstekingswaarden in het bloed, wat gepaard gaat met versnelde veroudering en een hoger ziekterisico. Chronische ontsteking speelt niet alleen een rol bij reumatische aandoeningen, maar ook bij andere auto-immuun- en chronische ziektes. 

Het goede nieuws is dat leefstijlfactoren wél beïnvloedbaar zijn. We hebben onze gezondheid dus deels in eigen hand. Zo heeft onderzoek overtuigend aangetoond dat eetpatronen die rijk zijn aan groente, fruit, volkoren granen, peulvruchten, noten, pitten en zaden de ontsteking omlaag kunnen brengen. Bij mensen met artrose zien we bovendien dat dergelijke voedingspatronen een gunstig effect kunnen hebben op de symptomen en het lichamelijk functioneren. Daarnaast zien we dat voldoende lichaamsbeweging en stressverlagende activiteiten de ontstekingswaarden in het bloed kunnen verlagen.


"Medicatie moet hand in hand gaan met gezonde voeding."


Plants for Joints en DIEGO
In het Plants for Joints onderzoek van Reade Amsterdam deden mensen met reumatoïde artritis en artrose mee aan een leefstijlprogramma. Tijdens de interventie werkten zij onder begeleiding van diëtisten toe naar een gezond en lekker plantaardig voedingspatroon. Daarnaast werd aandacht besteed aan beweging, stressmanagement en slaap. De resultaten zijn inmiddels gepubliceerd: het Plants for Joints leefstijlprogramma zorgt voor een aanzienlijke daling van de ziekteactiviteit bij mensen met reuma. De positieve veranderingen houden ook na een jaar nog aan.

Benieuwd naar dit onderzoek? Bekijk dan de video's op de website van Plants for Health. In de DIEGO (a Diet for the Treatment of Gout) studie van Reade wordt daarnaast onderzoek gedaan naar de effecten van een onbewerkt plantaardig voedingspatroon bij patiënten met jicht. Ook de resultaten van dit onderzoek zijn positief en hoopgevend.

Heb jij reumatoïde artritis, artrose of jicht en ben je benieuwd naar wat (meer) plantaardig eten voor je kan betekenen? Dankzij onze ervaring bij de onderzoeken van Reade zijn wij inmiddels gespecialiseerd op het gebied van voeding en reuma. Met wetenschappelijk onderbouwd advies op maat helpen we je om jouw voedingspatroon te optimaliseren en de regie deels terug te pakken.


Andere reumatische aandoeningen
In het Plants for Joints onderzoek zijn alleen mensen met reumatoïde artritis en artrose onderzocht. Het is dus nog niet bekend of het Plants for Joints programma ook zo goed werkt voor mensen met andere reumatische aandoeningen, zoals het syndroom van Sjögren en de ziekte van Bechterew. Echter, veel reumatische aandoeningen hebben overeenkomsten. Zo is er vaak sprake van chronische ontsteking, en gezond eten kan de ontsteking verlagen. Ook gaat (meer) onbewerkt plantaardig eten gepaard met andere gezondheidsvoordelen, zoals een gezond(er) lichaamsgewicht, gezondere cholesterolwaarden en een lagere bloeddruk. Baat het niet, dan schaadt het dus in ieder geval zeker niet.